Mae Abaty Ystrad Fflur, neu yn Lladin 'Strata Florida', wedi sefyll mewn llonyddwch mynachaidd ar lannau Afon Teifi ers 1201. Wedi'i sefydlu gan fynachod Sistersaidd, yn fuan daeth yn eglwys enwocaf Cymru ar ôl Tyddewi ac yn gonglfaen yn niwylliant Cymru. Mae'r adfeilion yn rhoi ambell i awgrym ynghylch hen gyfoeth yr Abaty, fel y drws cerfiedig rhamantus a arferai gysylltu'r corff â'r uwch allor. Fel man gorffwys 11 tywysog Dinefwr a'r bardd Dafydd ap Gwilym, mae'r Abaty wedi cael ei alw'n 'Abaty Westminster Cymru’.